Doç. Dr. Birol ERTAN

Avrupa Parlamentosu seçimlerinin ardından Avrupa ülkelerinde ardı ardına seçimler yaşanmaya başladı ve genel olarak AB Parlamentosu seçimleri sonrasında Almanya, İngiltere ve Fransa gibi ülkeler başta olmak üzere ciddi değişim istemleri siyasete damgasını vurdu.

AB Parlamentosu seçimlerinde aşığı sağ partilerin zaferi ilan edilse de sonrasında Fransa başta olmak üzere ülke seçimlerinde iktidar partilerinin oy kaybettiği, sol partilerin ise zafer kazandığı örnekler yaşandı.

Yakın zamanda Avrupa Birliği’nden Brexit ile ayrılan İngiltere  ile başlayacak olursak, sürpriz biçimde İşçi Partisi’nin zaferi ve iktidardaki Rishi Sunak Başbakanlığındaki Muhafazakar Parti’nin hezimetini gözlemledik. Bir önceki 2000 seçimlerinde % 43,6 oy ve Parlamentoda 365 sandalye kazanan Muhafazakar Parti, yakın zamanda gerçekleştirilen 2024 seçimlerinde %23,7 oy oranı ile 121 sandalye kazanarak büyük bir hezimete uğradı.

İngiliz İşçi Partisi’nin bir önceki seçimlerde %32,1 oy oranı ile Parlamentoda 221 sandalye kazanmasına karşın 2024 seçimlerinde %33,7 oy oranı ile 650 sandalyeli Parlamentoda 412 milletvekili kazanması büyük sürpriz oldu. İngiltere’de Muhafazakar Parti seçimi kaybederken Sosyal demokrat İşçi Partisi seçimi net bir skorla kazandı. Bu sonuçla İngiltere’de sol rüzgar esmeye başladı ve İşçi Partisi’nin zaferi ilan edildi.

Avrupa Parlamentosu seçimlerinde aşırı sağ partilerin zaferine karşın yakın zamanda Fransa’da Cumhurbaşkanı Macron yönetiminin Parlamentoyu fesh edip ülkeyi seçime götürdüğünü gördük. Seçim sonuçları, gerek sağ iktidar Sarkozy’nin partisi, gerekse de seçimi kazanacağına kesin gözüyle bakılan aşırı sağcı Ulusal Birlik Partisi açısından ciddi sürpriz sonuçlar getirdi. BBC News’in yorumuna göre, “Aşırı sağcı Ulusal Birlik'i (RN) üçüncü sıraya düşüren bu sürpriz yenilgi, tamamen onları durdurmak isteyen Fransızların kalabalık şekilde sandığa gitmesiyle yaşandı” (https://www.bbc.com/turkce/articles/cy79vnjy2gqo.amp).

Fransa’da seçimin galibi sol parti Yeni Halk Cephesi olurken, favori parti olan aşırı sağcı Ulusal Birlik Partisi seçimlerden yenilgiyle çıktı. Fransa Cumhurbaşkanı Macron’un desteklediği Birlikte hareketinin seçimden ikinci parti olarak çıkması nedeniyle Fransa Başbakanı Gabriel Attal’ın istifasını sunması , "bekleniyor.

EuroNews’in yorumuna göre, “aşırı sağa desteğin artması, solun istikrarlı ilerleyişi ve Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un ittifakının dağılması, Fransa'nın siyasi gidişatıyla ilgili şüphelerin arttığı Brüksel'de yetkililer seçim sonuçlarını dikkatle izliyorlar” (https://tr.euronews.com/my-europe/2024/07/07/fransa-secimleri-2024-hangi-bolgede-hangi-parti-kazandi).

Fransa’da aşırı sağın hayal kırıklığına uğradığı son seçimlerde ikinci tur sonuçlarına göre sol parti Yeni Halk Cephesi birinci parti oldu ve aşırı sağcılar ile koalisyon yapmayacağını açıkça ilan etti. Fransa’daki değişim de İngiltere gibi sol rüzgarın zaferiyle sonuçlandı.

Fransız seçimlerinin dikkat çeken diğer bir sonucu ise eski Cumhurbaşkanı Hollande’ın seçimler sonucunda milletvekili seçilerek Parlamentoya girmesi oldu.

Avrupa Birliği üyesi İspanya’nın Katalonya bölgesinde 12 Mayıs 2024’de yapılan seçimleride ise Katalonya Sosyalist Partisi, 2024 seçimlerinde oylarını artırarak %28 ile birinci parti olurken, 2021 seçimlerinde %23 oy almıştı. Katalonya Cumhuriyetçi Sol Parti ve Halk Partisi’nin oyları ciddi oranda düşerken ayrılıkçı Katalonya İçin Birlik partisi oylarında kısmi bir artış yaşandı (seçim sonuçları için bakınız ; http://www.parties-and-elections.eu/catalonia.html).

Avrupa Parlementosu seçimlerinde aşırı sağ partilerin zafer kazanmasının ardından Fransa seçimlerinde sol partinin zaferi sürpriz oldu. Avrupa Parlementosu seçimlerinde İtalya’da Başbakan Meloni %28 oy oranıyla zafer kazananlar arasında yer alırken, Fransız aşırı sağı (RN) %31 oy alarak birinci parti olmuştu. Fransız ülke seçimlerindeki sürpriz de yakın zamanda Avrupa Parlementosu seçimlerini kazanan sağcı Ulusal Birlik (RN) partisinin birincilikten üçüncü sıraya düşmesi ve seçimi kaybetmesi oldu.

Avrupa seçimlerini takip etmeye devam edeceğiz.